Orkest als klankexperiment

 

“Het is de taak van de kunstenaar licht te brengen in de diepten van het menselijk hart,” aldus Robert Schumann. Zijn diep doorvoelde en tegelijk doorwrochte muziek is het summum van de Duitse romantiek. De musicus van vandaag staat echter voor een dubbele opgave. Er moet ook nog licht op de duisternis van de vervlogen eeuwen worden geworpen. Want wat betekenen noten die al eeuwen op papier staan? En wat mist er tussen de noten? Violist Johannes Leertouwer richt zich na het behalen van zijn doctoraat met zijn onderzoek naar Brahms nu op de uitvoeringspraktijk bij Schumann. Robert Schumann was zeer enthousiast over het talent van Brahms en Brahms was daarop zeer enthousiast over Roberts vrouw Clara, met wie hij een levenslange platonische relatie had. Clara Schumann was als succesvol concertpianiste een onvermoeibare voorvechter van de composities van beide heren. Na Roberts veel te vroege dood waagde Brahms zich voor het eerst serieus aan orkestwerken, waarvan de Eerste Serenade zijn vroegste meesterwerk was. Brahms stond tijdens zijn leven bekend om zijn flexibele tempi en fijne nuances, die hij lang niet allemaal noteerde in zijn partituren; hij vertrouwde liever op het gevoel van zijn uitvoerders dan op hun gehoorzaamheid. Om bij dit gevoel te komen moet een musicus van nu heel wat gewoontes los durven laten. Leertouwers opvatting van het orkest als experiment maakt dat de studenten van het Utrechts Conservatorium en het publiek zich kunnen gaan opmaken voor een heel andere Brahms en Schumann dan ze gewend zijn!